Dr hab. Marcin Lachowski (ur. 1975), prof. ucz. w Katedrze Historii Sztuki Nowoczesnej UW oraz kurator w Muzeum Narodowym w Lublinie. Zajmuje się sztuką współczesną i historią krytyki artystycznej. Opublikował książki Awangarda wobec instytucji. O sposobach prezentacji sztuki w PRL-u (2006) oraz Nowocześni po katastrofie. Sztuka w Polsce w latach 1945-1960. Jest współredaktorem książki State Construction and Art in East Central Europe, 1918-2018, ed. A. Chmielewska, I. Kossowska, wyd. Routledge (New York-London 2021), a także serii wydawniczej Sztuka nowa. Źródła i komentarze oraz licznych publikacji, m.in. Grupa Zamek. Historia – krytyka – sztuka, Grupa „Zamek”. Konteksty – wspomnienia – archiwalia, Wobec Formy Otwartej Oskara Hansena. Idea – utopia – reinterpretacja, Mikołaj Smoczyński – retrospektywnie. Od 2011 roku był członkiem zespołu badawczego, w ramach grantu przyznanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, poświęconego polskiej krytyce artystycznej w XX i XXI wieku, którego efektem jest dwutomowy Słownik polskiej krytyki artystycznej. Pracuje również w Muzeum Narodowym w Lublinie oraz współpracuje z Lubelskim Towarzystwem Zachęty Sztuk Pięknych. Kurator wystaw, m.in. „Grzegorz Kowalski i Pracownia. Obiekty i projekcje” (Lublin, 2008), „Siła Sztuki” (Lwowski Pałac Sztuki, 2010), „Mikołaj Smoczyński – retrospektywnie” (Lublin 2011), „Pankiewicz i po…Uwalnianie koloru” (Lublin 2016), „Andrzej Wróblewski i po… Sztuka realizmu bezpośredniego” (2023). Publikował teksty m.in. w „Biuletynie Historii Sztuki”, „Rocznikach Humanistycznych”, „Ikonothece”, „Kresach”, „Znaku”, a także w katalogach wystaw. Prezes lubelskiego oddziału Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Wybrane publikacje:
Awangarda wobec instytucji. O sposobach prezentacji sztuki w PRL-u, wyd. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2006.
Nowocześni po katastrofie. Sztuka w Polsce w latach 1945-1960, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013.
Jeff Wall i Andreas Gursky – fotograficzne interpretacje nowoczesnej architektury w świetle teorii przestrzeni i miejsca, „Ethos” 27(2014) nr 3(107), s. 290-295.
Blask konstruktywizmu: powojenne kontynuacje, „Pamiętnik Sztuk Pięknych. Sztuka Polska 1945-1970”, 2015, nr 9. (ISSN 1730-0215)
Barwa i światło – współczesne odniesienia, w: Pankiewicz i po… Uwalnianie koloru (katalog wystawy), red. M. Lachowski, Wydawnictwo Muzeum Lubelskie w Lublinie, Lublin 2016.
Włodzimierz Borowski – desymbolizacja obrazu, „Sacrum et Decorum. Materiały i studia z historii sztuki sakralnej”, 2016, t. 9. (issn 1689-5010)
Czy przestrzeń galerii może stać się miejscem? Uwagi o Galerii Foksal, Galeria Foksal 1966-2016, red. M. Jachuła, Galeria Foksal, Warszawa 2016.
Miasto idealne, miasto niewidzialne – nowoczesność na peryferiach, (w:) Regiony wyobraźni,. Peryferyjność w kulturze XX i XXI wieku, red. Marcin Lachowski, WUW, Warszawa 2017.
Obraz zakwestionowany? Modele interpretacji dadaizmu w sztuce lat 60. i 70. Wprowadzenie, w: Impuls dadaistyczny w polskiej sztuce i literaturze dwudziestowiecznej, red. Paulina Kurc-Maj, Paweł Polit, Wydawnictwo Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2017.
Nowoczesność i realizm. Krytyka artystyczna wobec I Wystawy Sztuki Nowoczesnej, (w:) Socrealizmy i modernizacje, red. A. Sumorok, T. Załuski, Akademia Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi, Łódź 2017.
Powojenna krytyka artystyczna wobec awangardy, „Studia i Materiały Lubelskie” 2017, t. 20.
Pablo Picasso i tradycja śródziemnomorska (Pablo Picasso and Mediterranean tradition, w: Pablo Picasso. Wizerunek wielokrotny (Pablo Picasso. A Multiple Image), red. Marcin Lachowski (katalog wystawy), Wydawnictwo Muzeum Lubelskie w Lublinie, Lublin 2017.
Granice obrazu Marii Anto, (w:) Maria Anto. Malarka, red. M. Jachuła (katalog wystawy), Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2017.
Antyformy jako formy, (w:) Paragone. Rzeźba wobec awangardy, red. E. Błotnicka-Mazur, L. Lameński, M. Pastwa, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie, Lublin 2018.
Plenery w Osiekach i granice nowoczesnego obrazu, „Sztuka i Dokumentacja” 2018, t. 18. s. 29-35. (issn – 2080-413X)
Performatywne zjawiska w lubelskich galeriach, (w:) Sztuka Lublina od średniowiecza do współczesności. Studia i szkice, red. P. Majewski, L. Lameński, E. Letkiewicz, J. Żywicki, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2019.
Krytyka artystyczna kobiet wobec przemian w sztuce lat 60. i 70. XX wieku. (w:) Krytyka artystyczna kobiet. Sztuka w perspektywie kobiecego doświadczenia XIX–XXI wieku, red. J. Sosnowska, B. Łazarz, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2019.
Trzy kolekcje – lubelskie zbiory sztuki nowoczesnej i współczesnej Muzeum Lubelskiego, Galerii Labirynt i Lubelskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (współautor Piotr Majewski), (w:) Paragone. Pasaże sztuki. Studia ofiarowane Profesorowi Lechosławowi Lameńskiemu, red. E. Błotnicka-Mazur, A. Dzierżyc-Horniak, M. Howorus-Czajka, Wydawnictwo KUL, Lublin 2020.
Post-war Landscapes, „Miejsce: studia nad sztuką i architekturą polską XX i XXI wieku” 2020, t. 6, s. 136-163. (ISSN- 2450-1611)
Włodzimierz Borowski i sztuka po sztuce, „Akcent. Literatura i Sztuka. Kwartalnik” 2020, z. 3, s. 163-173. (ISSN- 0208-6220)
„Głębsza wizja świata i człowieka”. Herbert jako krytyk, (w🙂 Kłusownik i myśliwi : prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta, red. J. Pyzia, J. M. Ruszar, Instytut Literatury, Kraków 2020.
Artysta jako kurator i kolekcjoner. O wystawach Włodzimierza Borowskiego i Roberta Kuśmirowskiego, „Quart” 2021, t. 59, s. 110-127 (ISSN-1896-4133).
Przestrzenie w twórczości Władysława Strzemińskiego i Henryka Stażewskiego, (w:) Znaczenie miejsca. Stażewski, Strzemiński, Łunkiewicz-Rogoyska (katalog wystawy), red. Dorota Seweryn-Puchalska, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, Kazimierz Dolny 2020.
Marian Warzecha – formuły i medytacje, (w:) Marian Warzecha, red. Robert Wolak, Stowarzyszenie Przyjaciół Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Kraków 2020.
Iskustwo w poiskach avtonomii. Ob instytucionalnom spletenii avangarda w Polsze w 1960-e i 1970-e gody (w:) Polskaja xudożestwiennaja kultura w istoriczieskom i sowriemennom kontekstie, red. I. Swietlow, I. Luba, GNOSIS, Moskwa 2021, s. 524-543.
Tamara Łempicka w kręgu artystycznych inspiracji (Tamara de Lempicka and the Artistic Inspiration of her Art, w: Tamara Łempicka a art. deco (Tamara de Lempicka and Art. Deco), red. M. Kozieł, M. Lachowski, M. Muszkowska, A. Winiarski, Muzeum Narodowe w Lublinie, Lublin 2022.
Jerzego Krawczyka obrazy Zagłady/ Jerzy Krawczyk’s Paintings of the Holocaust, w: Jerzy Krawczyk, red. Michał Jachuła, Zachęta narodowa Galeria Sztuki – Muzeum Sztuki w Łodzi, Warszawa-Łódź 2022.
„Grey in colour” – Observations on the Reconstruction of Modernity (w:) State Construction and Art in East Central Europe, 1918-2018, ed. A. Chmielewska, I. Kossowska, M. Lachowski, Routledge, New York 2022, s. 218-230.
Podążając za Wróblewskim. Tematy i interpretacje twórczości artysty, (w:) Wróblewski i po…Sztuka realizmu bezpośredniego, red. Małgorzat Kozioł, Marcin Lachowski, Muzeum Narodowe w Lublinie, Lublin 2023.
Prace pod redakcją:
Asymetrie. Sztuka współczesna w kontekście muzeum, red. M. Lachowski, Z. Sobczuk, Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Lublin 2015.
Pankiewicz i po… Uwalnianie koloru (katalog wystawy), red. M. Lachowski, Wydawnictwo Muzeum Lubelskie w Lublinie, Lublin 2016.
Regiony wyobraźni. Peryferyjność w kulturze XX i XXI wieku, red. Marcin Lachowski, WUW, Warszawa 2017.
Pablo Picasso. Wizerunek wielokrotny (Pablo Picasso. A Multiple Image), red. Marcin Lachowski (katalog wystawy), Wydawnictwo Muzeum Lubelskie w Lublinie, Lublin 2017.
Słownik polskiej krytyki artystycznej XX i XXI wieku. Słownik biograficzny, t.1, red. R. Kasperowicz, M. Lachowski, P. Majewski, Wydawnictwo TN KUL 2020. (+10 haseł przedmiotowych)
Słownik polskiej krytyki artystycznej XX i XXI wieku. Słownik pojęć, t.2, red. R. Kasperowicz, M. Lachowski, P. Majewski, Wydawnictwo TN KUL 2020.
Tamara Łempicka a art déco (Tamara de Lempicka and Art Déco), red. M. Kozieł, M. Lachowski, m. Muszkowska, A. Winiarski, Muzeum Narodowe w Lublinie, Lublin 2022.
State Construction and Art in East Central Europe, 1918-2018, ed. A. Chmielewska, I. Kossowska, wyd. Routledge.
Wróblewski i po…Sztuka realizmu bezpośredniego, red. Małgorzat Kozioł, Marcin Lachowski, Muzeum Narodowe w Lublinie, Lublin 2023.
Ostatnia aktualizacja 18/02/2024