dr hab. Marek Czapelski

Adiunkt w Katedrze Historii Sztuki Nowoczesnej. Zajmuje się badaniami nad architekturą nowoczesną, szczególnie XX wieku. Obecne zainteresowania to problematyka relacji między polityką budowlaną a propagandą architektury po 1956 r. w krajach komunistycznych, zagadnienie wprowadzania wielkowymiarowej prefabrykacji i jego wpływ na teoretyczne założenia projektowania architektonicznego. Prowadzi także badania nad architekturą czasów stalinizmu, analizą wprowadzanego wówczas modelu pracy architekta i kryteriów jego oceny. Bada również wystawiennictwo architektoniczne w czasach PRL. Do 2013 r. współredagował czasopismo „Ikonotheka”, wydawane przez Instytut Historii Sztuki UW. W latach 2008-2011 i od 2020 wicedyrektor IHS UW.

Publikacje
Książki
Artykuły
  •  „Najlepszy jest wyjazd niczym nieskrępowany”. Jana Minorskiego i Edmunda Goldzamta relacje z podróży za żelazną kurtynę w roku 1956, „Biuletyn Historii Sztuki”, 85: 2023 nr 2, s. 119–141
  • Kilka uwag o drukowanych relacjach z międzynarodowych kontaktów polskich architektów około 1956 r., w: Panoptikum. Sztuka, nauka, wyobraźnia. Studia ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Pieńkosowi z okazji 60. Urodzin, Warszawa 2022, s. 481-492
  • Zwischen ländlichem Musterbau und Raumplanung. Zum Problem von Region und Regionalität im Wirken polnischer Architekten in der ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts, w: Regionsmacher in Ostmitteleuropa, Osnabrück 2021, s. 151-172
  • Nowoczesne budownictwo Holandii w oczach polskiego środowiska architektonicznego dwudziestolecia międzywojennego, w: Ingenium et labor. Studia ofiarowane Profesorowi Antoniemu Ziembie z okazji 60. urodzin, Warszawa 2020, s. 355-360
  • The Memory of Opulence and the Freedom of a Pauper: The Construction-material Discourse in the Polish Construction Industry in the Period of the Thaw, „Ikonotheka”, 28, 2018, s. 139-167
  • Na uboczu. Miejscowe materiały budowlane w Polsce w latach 50. XX w., w: Regiony wyobraźni. Peryferyjność w kulturze XIX i XX wieku, red. M. Lachowski, Warszawa 2017, s. 215-230
  • The Polish “village and small town” from the period of World War I and the construction of officials’ houses in Eastern provinces of the Second Polish Republic – between a Solidaristic Vision and an exclusive colony, w: Reconstructions and Modernizations of Historic Towns in Europe in the First Half of the Twentieth Century: Nations, Politics, Society, red. I. Barańska, M. Górzyński, Kalisz 2016 [2017], s. 172-189.
  • Odbudowa polskiego miasteczka we wschodnich województwach II Rzeczypospolitej – między solidarystyczną wizją a elitarną kolonią, w: Odbudowy i modernizacje miast historycznych w pierwszej połowie dwudziestego wieku w Europie. Naród, polityka, społeczeństwo, red. I. Barańska, M. Górzyński, Kalisz 2016, s. 170-186
  • Towards the Socialist Architecture: Architectural Exhibitions in Zachęta in the Years 1950-1955, “Ikonotheka”, 26, 2016, s. 31-62
  • Między projektem doskonałym a koniecznością ekonomiczną. Dyskusje polskich architektów o projektach typowych 1953-1956, „Rocznik Historii Sztuki”, 41, 2016, s. 197-206
  • A House from a Factory: Polish Architects and Prefabricated Residential Housing in the 1950s, “Ikonotheka”, 24, 2013 [wyd. 2014], s. 155-184
  • Projekty Świątyni Opatrzności a problem monumentalnej architektury kościelnej w II Rzeczypospolitej, w: Estetyka dyskursu nacjonalistycznego w Polsce 1926-1939, red. Ulrich Schmid, Warszawa 2014, s. 324-342
  • Das Projekt der Kirche der Vorsehung Und die Frage monumentaler Kirchenarchitektur in der Zweiten Republik, w: Schwert, kreuz und Adler. Die Ästhetik des nationalistischen Diskurses in Polen (1926-1939), hrsg. Von Ulrich Schmid, Wiesbaden 2014, s. 371-388
  • Mistery –  propaganda nowoczesnej architektury w konkursach prasowych doby PRL, w: Pod dyktando ideologii. Studia do dziejów architektury i urbanistyki w Polsce Ludowej, red. Paweł Knap, Szczecin 2013, s. 335-345
  • „Mistery” i inni. O warszawskiej architekturze mieszkaniowej lat 60. i jej uwarunkowaniach, w: Mister Warszawy. Architektura mieszkaniowa lat 60. XX wieku, red. Łukasz Gorczyca, Marek Czapelski, Warszawa 2012, s. 13-34
  • Od Jagiełły do robotnika. Historia Polski na wystawach w Nowym Jorku (1939) i Wrocławiu (1948), w: Wystawa nowojorska 1939, red. naukowa Joanna M. Sosnowska, Warszawa 2012, s. 285-295
  • ‘The crown completing the titanic work’. Design for the Sea Basilica in Gdynia, w: Modernism in Europe – Modernism in Gdynia. 20th Century Architecture until the 1960s and its Preservation, red. M.J. Sołtysik, R. Hirsch, Gdynia 2015, s. 125-126
  • „Korona wieńcząca cyklopową pracę“. Projekt Bazyliki Morskiej w Gdyni, w: Modernizm w Europie, modernizm w Gdyni. Architektura pierwszej połowy XX wieku i jej ochrona w Gdyni i w Europie, Gdynia 2011, s. 291–294
  • „Mister Warszawy”, dwie dekady socjalistycznej stolicy, w: Kultura artystyczna Warszawy XVII-XXI w. Studia pod redakcją Zbigniewa Michalczyka, Andrzeja Pieńkosa i Michała Wardzyńskiego, Warszawa 2010, s. 367–376
  • Warszawskie realizacje Bohdana Pniewskiego po drugiej wojnie światowej – uwagi na temat wybranych założeń (Ministerstwo Komunikacji, Oś Saska), „Architekt Warszawski i Mazowiecki”, 2005, maj, s. 5-8
  • Architekt i „matołów kupa”. O Pniewskim, doktrynie i urzędnikach u progu lat pięćdziesiątych, w: Mowa i moc obrazów. Prace dedykowane Profesor Marii Poprzęckiej, Warszawa 2005, s. 433–435
  • Architektura gmachu Sądu Grodzkiego na Lesznie, „Rocznik Warszawski“, 28, 1998, s. 297–322
Hasła i noty biograficzne
Recenzje

Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk, Architekt-urzędnik w służbie rosyjskiej: Antoni Jabłoński Jasieńczyk (1854–1918), Warszawa 2022, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 283 ss., 106 il., „Rocznik Warszawski. Seria nowa“, T. 1, 2023, s. 269-273 

Andrzej Skalimowski, Sigalin: Towarzysz odbudowy, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne 2018, „Kwartalnik Historyczny”, 126, 2019, z. 3, s. 634-639

Kimberly Elman Zarecor, Manufacturing a Socialist Modernity: Housing in Czechoslovakia, 1945-1960, Pittsburgh: University of Pittsburgh Press 2011, Philipp Meuser, Die Ästhetik der Platte. Wohnungsbau in der Sowjetunion zwischen Stalin und Glasnost, Berlin: Dom Publishers 2015, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki“, 61, 2016, z. 3, s. 75-89. Wersja polska / Text in English

Ostatnia aktualizacja 04/11/2024

Accessibility by WAH